Ο Τρίτος Δρόμος Του Ξενοφώντα Μιχαηλίδη, πρώην προέδρου των Διπλωματούχων Μηχανικών ΔΕΗ 
Του Ξενοφώντα Μιχαηλίδη, πρώην προέδρου των Διπλωματούχων Μηχανικών ΔΕΗ του Ενεργειακού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας και τέως αντιπροέδρου του Συλλόγου Διπλωματούχων Μηχανικών ΔΕΗ
Στον απόηχο μιας συνέλευσης (1) και μιας ημερίδας (2) με το ταυτόσημο και διαχρονικά επίκαιρο περιεχόμενο αλλαγής του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της ΔΕΗ και του κατά πλειοψηφία μηνύματος υπέρ της διατήρησης της ενιαίας κρατικής ιδιοκτησίας, έλαβα τον ερεθισμό για το σημερινό άρθρο.
Μεταξύ των δύο
άκρων -δημόσιας και ιδιωτικής παραγωγής- υπάρχει ωστόσο και τρίτος δρόμος που αναδύθηκε από σχεδόν όλες τις ιστορίες επιτυχίας που αφορούν μεικτές οικονομίες με μεγάλο εξισορροπητικό δημόσιο τομέα.
Κύριο επιχείρημα υπέρ της ιδιωτικής παραγωγής είναι ότι το κράτος είναι λιγότερο αποτελεσματικό. Το κύριο επιχείρημα εναντίον της είναι ότι η ιδιωτική παραγωγή δεν μπορεί να αντικατοπτρίζει επαρκώς τους κοινωνικούς στόχους.
Τα είκοσι χρόνια πειραματικής πραγματικότητας της απελευθέρωσης των αγορών ενέργειας στις κυριότερες οικονομίες του πλανήτη, αφαίρεσαν κάθε επιχείρημα για την ορθότητα της άποψης αυτής.
Προφανώς και η άλλη πλευρά πρέπει να βρει πειστικές απαντήσεις γιατί οι δημόσιες επιχειρήσεις είναι συνήθως -όχι πάντοτε- διαχρονικά αναποτελεσματικές. Γιατί κατηγορούνται ότι επιδίδονται σε αναζήτηση προσόδου προς όφελος των εργατών και των διευθυντών τους περισσότερο από το κοινωνικό συμφέρον;
Ούτε η ιδιωτικοποίηση ούτε η κρατική ιδιοκτησία είναι αναγκαίοι και ικανοί όροι για την ευημερία μιας χώρας.
Η ιδιωτικοποίηση δεν επιβάλλεται από καμία οδηγία και ίσως να μη χρειάζεται καν. Πρώτος επιτακτικός στόχος της οδηγίας είναι να διασφαλίσει ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο.
Η διαφορά μεταξύ ανταγωνισμού και μονοπωλίου είναι διαφορά πρώτου μεγέθους, σε σύγκριση με τη διαφορά μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Αν λοιπόν η ίδια η ιδιωτικοποίηση είναι απλώς ο ένας τρόπος για να επιτευχθεί μια ανταγωνιστική οικονομία, η δημιουργία νέων επιχειρήσεων είναι ο άλλος.
Η κρατική επιχείρηση θα αναγκαστεί από τον ανταγωνισμό να γίνει πιο αποτελεσματική, να σχεδιάσει ανταγωνιστικές δομές κινήτρων και επιλογών, να απεξαρτηθεί από τα υπουργεία και τους γραφειοκράτες τους, να συνάψει συνεργασίες/συμμαχίες, να καταγράψει τι τη διαφοροποιεί από τις αντίστοιχες αποτελεσματικές ευρωπαϊκές κρατικές επιχειρήσεις π.χ. EDF, RWE, Vattenfall, που φαίνεται να διοικούνται πολύ καλύτερα από τις αντίστοιχες ιδιωτικές.
Ξεχωρίζω πέντε στρατηγικές αποφάσεις/δεσμεύσεις που θα μπορούσαν να καταστήσουν τη ΔΕΗ αντίστοιχα ανταγωνιστική:
Πρώτον, θεσμική δομή/θωράκιση που θα εξασφαλίζει την ανεξαρτησία της επιχείρησης, θα μειώσει την πολιτική δύναμη των υπουργείων, με τρόπο ώστε να εξασφαλισθεί ότι η επιχείρηση δεν θα λειτουργεί σαν προέκταση της κυβέρνησης, ότι θα τηρεί τις δεσμεύσεις της.
Δεύτερον, τα κριτήρια επιλογής των διευθυντών και οι δραστηριότητές τους, σε όλο το φάσμα της επιχείρησης, να δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην ικανοποίηση της εξυπηρέτησης από την επικερδή απόδοση και όχι από την ικανότητά τους να αναρριχώνται στην κομματική ιεραρχία.
Τρίτον, η αναγνώριση/υιοθέτηση του κοινωνικού ελέγχου ως μόνη εναλλακτική λύση απέναντι στην ιδιωτικοποίηση. Ενας κοινωνικός έλεγχος αποτελεσματικός, έντιμος και με αρχές είναι προς το συμφέρον της ΔΕΗ και με ζωτική σημασία για τη διατήρησή της. Στελέχωση των επιτροπών ελέγχου με αρκετό και ικανό προσωπικό και πόρους, και όχι καταφύγια για αργόμισθους και συχνά ιδιοτελείς πολιτικάντηδες.
Τέταρτον, δουλειά της ΔΕΗ θα πρέπει να είναι η πρόβλεψη/εξυπηρέτηση του κοινού όχι μόνον με αποτελεσματικό αλλά και με επικερδή τρόπο· η οργάνωση και η χρηματοδότηση της εταιρείας έτσι ώστε η καλύτερη εξυπηρέτηση να έχει ως αποτέλεσμα και τα μέγιστα οικονομικά οφέλη.
Πέμπτον, ο επαναπροσδιορισμός του διλήμματος από δίλλημα ιδιωτική ή δημόσια παραγωγή σε κατάλληλη ισορροπία μεταξύ αγορών και κράτους, με δυνατότητα πολλών ενδιάμεσων μορφών οικονομικής οργάνωσης (συμμαχίες, συνεργασίες, κοινοπραξίες κ.λπ.), και η εξύψωση του Coopetion (σύμμειξη των cooperation και competition, που σημαίνει τον ανταγωνισμό εν συνεργασία), σε «τρίτο δρόμο» ανάμεσα στον ανεύθυνο και ανεξέλεγκτο ανταγωνισμό της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και το εξίσου ανεύθυνο, και μάλιστα ουσιαστικά ανεξέλεγκτο, κρατικό μονοπώλιο που μπορεί να οργανώσει ακόμη και ένα μονοπώλιο ώστε το μέλλον να ανταγωνίζεται το παρόν.
1 Γενική συνέλευση Τ.Ε. 15 του Συλλόγου Διπλωματούχων Μηχανικών ΔΕΗ του Ενεργειακού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας, 21-10- 13.
2 Ημερίδα, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και ο Σύλλογος Διπλωματούχων Μηχανικών ΔΕΗ, Αθήνα 8-11-13.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου