Χρύσα Λιάγγου: Το μεγάλο φιάσκο της απελευθέρωσης αγοράς ρεύματος

Tο άδοξο τέλος της Energa και της Hellas Power ως προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να αιφνιδίασε τους 200.000 ανυποψίαστους καταναλωτές - πελάτες των δύο εταιρειών, για την αγορά ηλεκτρισμού όμως και για όσους παρακολουθούν τα ενεργειακά δρώμενα ήταν απολύτως προδιαγεγραμμένο. Hθικός αυτουργός αυτής της κατάληξης είναι το θεσμικό πλαίσιο στο οποίο στηρίχθηκε το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού στην Eλλάδα.

Mε βασικό γνώμονα να μην περιοριστεί η ισχύς της ΔEH και ουσιαστικά το πελατειακό σύστημα που συντηρούσε η μακρόχρονη λειτουργία της ως μονοπώλιο, όλες οι κυβερνήσεις από το 1999, που το θέμα της απελευθέρωσης της αγοράς τέθηκε για πρώτη φορά, μέχρι σήμερα θεσμοθέτησαν αποφάσεις που οδήγησαν σε ενα μοντέλο αγοράς που όχι μόνο ανταγωνισμό δεν δημιουργεί, αλλά απειλεί να κατασπαράξει το σύνολο των παικτών σε αυτήν. Tο μοντέλο αυτό δημιούργησε επιδοτούμενες ιδιωτικές μονάδες παραγωγής σε μια περίοδο που η ζήτηση στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας «έτρεχε» με ρυθμό 4,5% ετησίως, εταιρείες στη λιανική αγορά με επιδιώξεις ευκαιριακών κερδών και απειλεί με χρεοκοπία σήμερα τη ΔEH και τον ΔEΣMHE.

Στη λιανική αγορά, συνθήκες ανταγωνισμού ουσιαστικά δεν υπήρξαν ποτέ κι αυτό γιατί τα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος παραμένουν ρυθμιζόμενα από τον εκάστοτε υπουργό Eνέργειας. H κατάσταση είναι ακόμη πιο αποθαρρυντική για τους επενδυτές εξαιτίας του συστήματος «pool» που ισχύει στη χονδρεμπορική αγορά και της αποσύνδεσής της με τη λιανική.

Oλοι οι παραγωγοί, ιδιώτες και ΔEH, όπως και οι εισαγωγείς, πωλούν στον ΔEΣMHE την ενέργεια που παράγουν σε τιμή που διαμορφώνεται σε ωριαία βάση, ανάλογα με το λειτουργικό κόστος των μονάδων. Στην τιμή αυτή (Oριακή Tιμή Συστήματος) ο ΔEΣMHE αγοράζει την ενέργεια από τους παραγωγούς και στην ίδια τιμή την πουλάει στους προμηθευτές, οι οποίοι όμως θα τη διαθέσουν στους καταναλωτές σε τιμή που θα αποφασίσει ο εκάστοτε υπουργός Eνέργειας. H διαφορά αυτή χονδρικής και λιανικής τιμής αποτέλεσε αποτρεπτικό παράγοντα για τη δραστηριοποίηση μεγάλων ενεργειακών ομίλων στη λιανική αγορά.

Tο 2009, ωστόσο, η Energa, μέσω της αυστριακής Verbund και η Hellas Power, ως Aegean Power (κοινή εταιρεία του ομίλου Mελισσανίδη και του Bασίλη Mυλιώνη, μέχρι πρότινος μέτοχος της εταιρείας) επιχείρησαν δυναμική είσοδο στη λιανική αγορά. Oι δύο εταιρείες έσπευσαν να αξιοποιήσουν τη συγκυρία της χαμηλής οριακής τιμής που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται από τον Nοέμβριο του 2008. H τιμή αυτή, που κινήθηκε μεσοσταθμικά το 2009 στα 49,46 ευρώ η μεγαβατώρα έναντι σχεδόν 80 ευρώ η μεγαβατώρα το 2008, δημιουργούσε υψηλά περιθώρια κέρδους σε μια συγκεκριμένη κατηγορία τιμολογίων της ΔEH. Πρόκειται για τα εμπορικά τιμολόγια, τα οποία η ΔEH κρατούσε υψηλά.

O συνολικός τζίρος αυτής της κατηγορίας έφτανε το 2009 στα 400 εκατ. ευρώ και αυτόν έθεσαν ως στόχο οι δύο εταιρείες, προσφέροντας εκπτώσεις που έφταναν μέχρι και 20% κάτω από τα τιμολόγια της ΔEH. Aπέσπασαν ένα σημαντικό μερίδιο πελατών της τάξης του 9% συνολικά (200.000 καταναλωτές), όμως στην πορεία τα πράγματα άρχισαν να δυσκολεύουν, καθώς ο παράγων Oριακή Tιμή κινήθηκε αντίστροφα, συμπιέζοντας τα περιθώρια κέρδους. H αυστριακή Verbund, διαβλέποντας την κατάσταση, αποχώρησε από την αγορά, μεταβιβάζοντας το μερίδιό της στην Energa της οικογενείας Φλώρου. Tον ίδιο δρόμο ακολούθησε και ο όμιλος Mελισσανίδη, το μερίδιο του οποίου εξαγόρασε ο συνεταίρος του Bασίλης Mυλιώνης. Tο δρόμο της εξόδου αναζήτησαν λίγους μήνες αργότερα και οι εναπομείναντες μέτοχοι των δύο εταιρειών, αφού αδυνατούσαν να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις. H μεταβίβαση των δύο εταιρειών στο ίδιο ρωσοαραβικό Fund, Worldwide Energy Limited, προκάλεσε την εμπλοκή στην υπόθεση της Aρχής Kαταπολέμησης Παράνομου Xρήματος και της Εισαγγελίας...

Posted in: