«Αγκάθια», Περιβάλλον και Αρχαία

Σε αναπτυξιακό εφιάλτη εξελίσσεται για τους κατοίκους του Δήμου Ταμυναίων της Εύβοιας η εγκατάσταση της μονάδας φυσικού αερίου της ΔΕΗ στο Αλιβέρι. Από τη μία πλευρά, περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως η διάθεση των αποβλήτων και η ρύπανση, και απ' την άλλη πλευρά η προστασία του αρχαιολογικού πλούτου.Οι εκσκαφές που πρόσφατα έγιναν στη θέση Κάραβο του Αλιβερίου για λογαριασμό της ΔΕΗ έφεραν στο φως αρχαιολογικά ευρήματα, τη σημασία των οποίων δεν έχει ακόμη προσδιορίσει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) όπως υποστηρίζει ο πολιτιστικός σύλλογος Ταμυναίων «Η παρέμβαση». Μέλη του συλλόγου που επισκέφθηκαν το χώρο διαπίστωσαν πως μεγάλο μέρος των νέων ευρημάτων (παλαιότερα έχουν βρεθεί τμήματα οικισμών κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων) ήδη «κακοποιήθηκε» κατά τη διάρκεια των εργασιών και κάποια πετάχτηκαν σε παρακείμενα -ανενεργά- λατομεία. Καταλογίζουν δε ευθύνες τόσο στη ΔΕΗ και την ανάδοχο εταιρεία όσο και στο ΚΑΣ, το οποίο διέκοψε τις εργασίες στο χώρο με την αιτιολογία ότι η αρχαιολογική έρευνα συνεχίζεται. Κατά το σύλλογο, ο οποίος έχει επανελλημμένα ζητήσει ενημέρωση για την πορεία των αρχαιολογικών ερευνών χωρίς να έχει λάβει απαντήσεις, το ΚΑΣ «υπό την πίεση βραχυπρόθεσμων συμφερόντων συνηγορεί σιωπηλά στη νέα ολική καταστροφή του αρχαιολογικού χώρου». Η Δέσποινα Μαρίνου, αρχιτέκτονας-μηχανικός, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα υποβάλλοντας μηνυτήρια αναφορά προς τον εισαγγελέα Χαλκίδας, στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρει πως οι εκσκαφές γίνονται μέσα σε ρέμα και πως «η ανεξέλεγκτη απόθεση των προϊόντων τους στα παλιά λατομεία δημιουργεί πρόβλημα στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής, διότι περιέχουν στάχτες από καύση λιγνίτη και λίγο πιο κάτω από το λατομείο βρίσκονται πηγές και γεωτρήσεις από τις οποίες υδροδοτείται ο δήμος». Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει η αρχιτέκτονας, οι εργασίες στο χώρο κατασκευής της νέας μονάδας συνεχίστηκαν νύχτα χωρίς παρουσία αρχαιολόγου, όπως προβλέπεται. Οι κάτοικοι δεν είναι αντίθετοι στην κατασκευή της μονάδας φυσικού αερίου (πολλοί εργάζονται ήδη στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις και ακόμη περισσότεροι αναμένεται να πιάσουν δουλειά), αλλά στην επιλογή του χώρου και στις διαδικασίες που θα προηγηθούν της κατασκευής. Η ιστορία του Αλιβερίου σε υποδομές και παραγωγή ενέργειας είναι μεγάλη και ξεκινά από το 1950, όταν κατασκευάτηκε το πρώτο εργοστάσιο της ΔΕΗ. Σήμερα, με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να προβάλλουν ως εναλλακτική λύση στην παραγωγή ενέργειας, τοπικοί παράγοντες (δημοτικοί σύμβουλοι κ.ά.) προτείνουν να γίνει το εργοστάσιο σε παλιό λιγνιτωρυχείο, χωρίς αρχαία ή ρέματα, μακριά από κατοικημένες και καλλιεργήσιμες περιοχές. Τα οφέλη, όπως υποστηρίζουν, θα είναι η ανάδειξη των αρχαιολογικών ευρημάτων, η δημιουργία πολιτιστικού πάρκου και -πάνω απ' όλα- η απαλλαγή ολόκληρης της περιοχής από τη ρύπανση των παλαιών μονάδων. «Δεκαπέντε και πλέον χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής φωνάζουν για φυσικό αέριο, προκειμένου να σωθούν από τον καρκίνο που πότισαν το έδαφος και τα πνευμόνια τους ο λιγνίτης και το πετρέλαιο», υπογραμμίζεται σε ανακοίνωση του πολιτιστικού συλλόγου των Ταμυναίων. «Το Αλιβέρι θα ζήσει με σεβασμό στη φύση, στον πολιτισμό και στην ποιότητα ζωής των πολιτών». Ισως αυτή η πρόταση δεν εκφράζει μόνο μία ευχή. Εκφράζει το δικαίωμα στην υγεία και στις νέες ενεργειακές δυνατότητες και προκλήσεις. Είναι το στοίχημα για μια διαφορετική ανάπτυξη και αφορά τους πάντες, από την Πολιτεία ως και τον τελευταίο κάτοικο - και όχι μόνον του Αλιβερίου... * ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΩΣ ΤΗΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑΟ Φίλιππος ήρθε να το καταλάβει«Ηταν ένας τόπος κατάλληλος για κατοίκηση, με ύλη, τρία ποτάμια, που πότιζαν τον κάμπο. Μάνα γεμάτη νερό, που ανέβλυζε από τη γη, και ήρεμη κόλπου θάλασσα, πηγή ζωής, ψαριών και οστράκων γεμάτη. Εκεί μαζεύτηκαν από τη νεολιθική εποχή οι άνθρωποι και οργάνωσαν οικισμό. Ολα ευνοϊκά για τη ζωή, και πλούτος και δύναμη. Ακόμη και ο Φίλιππος, ο πατέρας του Αλέξανδρου, ήρθε να καταλάβει τον τόπο...». Το Αλιβέρι είναι το επίνειο της πόλης Τάμυνα (ή Ταμύναι, όπως αναφέρουν ο Στράβωνας, ο Στέφανος Βυζάντιος και ο Αρποκρατίων). Με αυτήν την ονομασία εμφανίζεται το 1204, επί φραγκοκρατίας, και ήταν πιθανότατα τιμάριο φεουδάρχη της εποχής. Κατά τα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας δεν υπήρχε οικισμός Αλιβερίου, καθώς τότε άκμαζε ο Πορθμός, που, όπως μαρτυρά η λέξη, είχε σχέση με θάλασσα και η περιοχή του κάλυπτε έκταση μεταξύ Πορθμού, Δύστου, Οιχαλίας και Κοίλωνα. Ηταν ένας μεγάλος δήμος της ερετριακής επικράτειας και σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή για τη θέση αυτής της αρχαίας παραλίας, ορίζει τον Πορθμό στο μυχό του σημερινού Αλιβερίου, στο χωριό Μυλάκι και έως τη θάλασσα του Κάραβου*. Τα στοιχεία που οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα είναι οι αρχαίοι τάφοι και τα κτίρια που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια εργασιών και αφορούν ευρήματα από τους κλασικούς χρόνους (τείχη και πύργοι), τους ελληνιστικούς, τους ρωμαϊκούς, αλλά και από την προϊστορική, τη νεολιθική και τη μυκηναϊκή εποχή. * Πρόκειται για τη θέση στην οποία κατασκευάστηκε το θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο της ΔΕΗ. Η ΔΕΗ«Προς Θεού, όχι λιγνίτης. Η μονάδα θα λειτουργήσει με φυσικό αέριο, τελεία και παύλα», λέει ο Κίμων Στεργιώτης από το γραφείο Τύπου της ΔΕΗ, καθυσυχάζοντας όσους ανησυχούν για τυχόν χρησιμοποίηση του ρυπογόνου καυσίμου κάνοντας λόγο για φήμες ανυπόστατες και αβάσιμες. «Προχωράμε βάσει υπουργικών αποφάσεων και με έγκριση από το ΚΑΣ. Για όλα τα θέματα υπάρχει νομοθεσία, την οποία σεβόμαστε. Το έργο θα γίνει. Αλλωστε έχει εγκριθεί από νυν και πρώην κυβέρνηση» καταλήγει ο κ. Στεργιώτης.

Posted in: