Καταλύτης οι μονάδες φυσικού αερίου για το κρίσιμο βήμα στην αγορά ηλεκτρισμού
Βρισκόμαστε σε ένα ένα ενδιάμεσο, μεταβατικό στάδιο ανάμεσα στις ενέργειες που έγιναν στο παρελθόν, σε βάθος 15ετίας, για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και σε ό,τι απαιτείται να γίνει στο μέλλον, τονίζουν στο EnergyPress πηγές της αγοράς ηλεκτρισμού, που παρεμβαίνουν στο διάλογο που έχει ανοίξει – με επιθετικό αρκετές φορές τρόπο – για τις αλλαγές που απαιτούνται να γίνουν άμεσα.
Στο παρελθόν, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, παρατηρήθηκαν αποσπασματικές αποφάσεις με στόχο την εναρμόνιση με την ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ για προστασία του περιβάλλοντος μέσω της προώθησης του ΦΑ και των ΑΠΕ. Ωστόσο η αποσπασματικότητα των αποφάσεων δημιούργησε σημαντικά προβλήματα. Η αγορά αναγκάστηκε να λειτουργήσει με:
• Υπερεπιδότηση των επενδύσεων σε ΑΠΕ.
• Προμήθεια ΦΑ μέσω μακροχρόνιων συμβάσεων που περιλαμβάνουν υποχρεωτικές ρήτρες παραλαβής (“take or pay”), τόσο για τους εισαγωγείς (ΔΕΠΑ) όσο και για τους καταναλωτές χονδρικής (ηλεκτροπαραγωγοί, βιομηχανία κ.λπ.).
• Διατήρηση της αποκλειστικής εκμετάλλευσης του συνόλου των φθηνών πηγών ενέργειας (λιγνίτης, υδροηλεκτρικά) από τη ΔΕΗ, δημιουργώντας ένα αξεπέραστο εμπόδιο στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού.
• Αποκλεισμό της εκμετάλλευσης εναλλακτικών φθηνών πηγών ενέργειας όπως ο λιθάνθρακας.
Απαιτείται λοιπόν – και σε αυτό συμφωνούν όλοι – η μετάβαση από την κατάσταση αυτή σε ένα νέο, πιο εξελιγμένο και αποτελεσματικό μοντέλο αγοράς που προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, και ισότιμους παίκτες ως προς τη δομή του παραγωγικού δυναμικού τους. Αυτή τη μετάβαση καλείται να επιτύχει η Πολιτεία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και κάτω από δύσκολες εξωτερικές συνθήκες:
• Η λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ έχει φθάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων της ενώ, λόγω της συνεχούς απόσυρσης πεπαλαιωμένων μονάδων, το μερίδιο κάλυψης της εγχώριας ζήτησης από αυτή θα βαίνει μειούμενο.
• Το έλλειμμα ζήτησης ενέργειας καλύπτεται από τις ΑΠΕ και τις μονάδες συνδυασμένου κύκλου με ΦΑ.
• Οι ΑΠΕ δεν είναι πάντα διαθέσιμες και μπορούν να συμμετέχουν στην κάλυψη της πρόσθετης ζήτησης μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες (ημέρα, καλοκαιρία).
• Μόνο οι μονάδες ΦΑ διαθέτουν την τεχνική και παραγωγική ικανότητα να καλύπτουν την πρόσθετη ζήτηση (ημερήσια και αιχμής), άμεσα και αξιόπιστα, ανά πάσα στιγμή. Οι μονάδες ΦΑ καλύπτουν το 26% (στοιχεία 2012) της ζήτησης. Για την αποστολή αυτή, δεν υπάρχει αξιόπιστος και οικονομικός εναλλακτικός τρόπος.
• Εάν οι αποδοτικές μονάδες ΦΑ σταματήσουν να λειτουργούν λόγω της δημιουργίας συνθηκών πτώχευσης, το άμεσο έλλειμμα ζήτησης που θα δημιουργηθεί θα πρέπει να καλυφθεί είτε από εισαγωγές, με χαμηλό βαθμό αξιοπιστίας όσον αφορά την εξασφάλιση της επάρκειας είτε, μόνο μερικώς, με τη λειτουργία λιγότερο αποδοτικών και, κατά συνέπεια, ακριβότερων μονάδων ΦΑ, που θα μπορούν να διατηρήσουν τη λειτουργία τους απλώς επειδή ανήκουν σε ένα παίκτη με ευρύτερο και διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο μονάδων. Σε όλες τις περιπτώσεις, το κόστος για τον τελικό καταναλωτή (βιομηχανίες και νοικοκυριά) θα είναι σημαντικά υψηλότερο.
Μετάβαση
Στο περιβάλλον αυτό τονίζουν οι πηγές των ηλεκτροπαραγωγών, η ΔΕΗ, που κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά, έχει τη δυνατότητα και το συμφέρον, λόγω της αποκλειστικής της πρόσβασης σε φθηνές πηγές ενέργειας (λιγνίτης, υδροηλεκτρικά) που της παρέχει τη δυνατότητα να πουλάει σχεδόν μονοπωλιακά την ενέργεια κατ’ ευθείαν στον τελικό καταναλωτή, να διαμορφώνει την τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα.
Με απλά λόγοι οι μονάδες ΦΑ δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν με τις τιμές αυτές αφού δεν θα ήταν σε θέση να καλύψουν ούτε το κόστος πρώτης ύλης (ΦΑ), παρ’ όλο που η εύρυθμη και αξιόπιστη λειτουργία του Συστήματος έχει ανάγκη την παραγωγή και την ευελιξία των μονάδων αερίου.
Ωστόσο η χώρα συνεχίζει να πρέπει να συμμορφωθεί με τις επιταγές της ΕΕ για ενεργειακή αυτονομία, πρόσβαση σε φθηνή ενέργεια και δημιουργία πλήρως απελευθερωμένης και ανταγωνιστικής εγχώριας ενεργειακής αγοράς.
Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και τη μετάβαση στην επόμενη ημέρα υπό συνθήκες ασφάλειας εφοδιασμού και βέλτιστου κόστους, η Πολιτεία προσπαθεί να δημιουργήσει τις απαραίτητες συνθήκες για τη διατήρηση σε λειτουργία των αποδοτικών μονάδων ΦΑ μέχρι να επιτευχθεί η πλήρωση της αναγκαίας συνθήκης για την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού, δηλαδή της ισότιμης πρόσβασης όλων των ηλεκτροπαραγωγών σε όλες τις πηγές ενέργειας.
Το μεταβατικό αυτό πλαίσιο, εφ όσον εφαρμοσθεί σωστά, θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της κερδοφορίας της ΔΕΗ, την επιβίωση των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών και τη μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας προς όφελος της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας, καταλήγουν οι ίδιες πηγές της αγοράς ηλεκτροπαραγωγών.
Στο παρελθόν, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, παρατηρήθηκαν αποσπασματικές αποφάσεις με στόχο την εναρμόνιση με την ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ για προστασία του περιβάλλοντος μέσω της προώθησης του ΦΑ και των ΑΠΕ. Ωστόσο η αποσπασματικότητα των αποφάσεων δημιούργησε σημαντικά προβλήματα. Η αγορά αναγκάστηκε να λειτουργήσει με:
• Υπερεπιδότηση των επενδύσεων σε ΑΠΕ.
• Προμήθεια ΦΑ μέσω μακροχρόνιων συμβάσεων που περιλαμβάνουν υποχρεωτικές ρήτρες παραλαβής (“take or pay”), τόσο για τους εισαγωγείς (ΔΕΠΑ) όσο και για τους καταναλωτές χονδρικής (ηλεκτροπαραγωγοί, βιομηχανία κ.λπ.).
• Διατήρηση της αποκλειστικής εκμετάλλευσης του συνόλου των φθηνών πηγών ενέργειας (λιγνίτης, υδροηλεκτρικά) από τη ΔΕΗ, δημιουργώντας ένα αξεπέραστο εμπόδιο στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού.
• Αποκλεισμό της εκμετάλλευσης εναλλακτικών φθηνών πηγών ενέργειας όπως ο λιθάνθρακας.
Απαιτείται λοιπόν – και σε αυτό συμφωνούν όλοι – η μετάβαση από την κατάσταση αυτή σε ένα νέο, πιο εξελιγμένο και αποτελεσματικό μοντέλο αγοράς που προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, και ισότιμους παίκτες ως προς τη δομή του παραγωγικού δυναμικού τους. Αυτή τη μετάβαση καλείται να επιτύχει η Πολιτεία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και κάτω από δύσκολες εξωτερικές συνθήκες:
• Η λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ έχει φθάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων της ενώ, λόγω της συνεχούς απόσυρσης πεπαλαιωμένων μονάδων, το μερίδιο κάλυψης της εγχώριας ζήτησης από αυτή θα βαίνει μειούμενο.
• Το έλλειμμα ζήτησης ενέργειας καλύπτεται από τις ΑΠΕ και τις μονάδες συνδυασμένου κύκλου με ΦΑ.
• Οι ΑΠΕ δεν είναι πάντα διαθέσιμες και μπορούν να συμμετέχουν στην κάλυψη της πρόσθετης ζήτησης μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες (ημέρα, καλοκαιρία).
• Μόνο οι μονάδες ΦΑ διαθέτουν την τεχνική και παραγωγική ικανότητα να καλύπτουν την πρόσθετη ζήτηση (ημερήσια και αιχμής), άμεσα και αξιόπιστα, ανά πάσα στιγμή. Οι μονάδες ΦΑ καλύπτουν το 26% (στοιχεία 2012) της ζήτησης. Για την αποστολή αυτή, δεν υπάρχει αξιόπιστος και οικονομικός εναλλακτικός τρόπος.
• Εάν οι αποδοτικές μονάδες ΦΑ σταματήσουν να λειτουργούν λόγω της δημιουργίας συνθηκών πτώχευσης, το άμεσο έλλειμμα ζήτησης που θα δημιουργηθεί θα πρέπει να καλυφθεί είτε από εισαγωγές, με χαμηλό βαθμό αξιοπιστίας όσον αφορά την εξασφάλιση της επάρκειας είτε, μόνο μερικώς, με τη λειτουργία λιγότερο αποδοτικών και, κατά συνέπεια, ακριβότερων μονάδων ΦΑ, που θα μπορούν να διατηρήσουν τη λειτουργία τους απλώς επειδή ανήκουν σε ένα παίκτη με ευρύτερο και διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο μονάδων. Σε όλες τις περιπτώσεις, το κόστος για τον τελικό καταναλωτή (βιομηχανίες και νοικοκυριά) θα είναι σημαντικά υψηλότερο.
Μετάβαση
Στο περιβάλλον αυτό τονίζουν οι πηγές των ηλεκτροπαραγωγών, η ΔΕΗ, που κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά, έχει τη δυνατότητα και το συμφέρον, λόγω της αποκλειστικής της πρόσβασης σε φθηνές πηγές ενέργειας (λιγνίτης, υδροηλεκτρικά) που της παρέχει τη δυνατότητα να πουλάει σχεδόν μονοπωλιακά την ενέργεια κατ’ ευθείαν στον τελικό καταναλωτή, να διαμορφώνει την τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα.
Με απλά λόγοι οι μονάδες ΦΑ δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν με τις τιμές αυτές αφού δεν θα ήταν σε θέση να καλύψουν ούτε το κόστος πρώτης ύλης (ΦΑ), παρ’ όλο που η εύρυθμη και αξιόπιστη λειτουργία του Συστήματος έχει ανάγκη την παραγωγή και την ευελιξία των μονάδων αερίου.
Ωστόσο η χώρα συνεχίζει να πρέπει να συμμορφωθεί με τις επιταγές της ΕΕ για ενεργειακή αυτονομία, πρόσβαση σε φθηνή ενέργεια και δημιουργία πλήρως απελευθερωμένης και ανταγωνιστικής εγχώριας ενεργειακής αγοράς.
Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και τη μετάβαση στην επόμενη ημέρα υπό συνθήκες ασφάλειας εφοδιασμού και βέλτιστου κόστους, η Πολιτεία προσπαθεί να δημιουργήσει τις απαραίτητες συνθήκες για τη διατήρηση σε λειτουργία των αποδοτικών μονάδων ΦΑ μέχρι να επιτευχθεί η πλήρωση της αναγκαίας συνθήκης για την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού, δηλαδή της ισότιμης πρόσβασης όλων των ηλεκτροπαραγωγών σε όλες τις πηγές ενέργειας.
Το μεταβατικό αυτό πλαίσιο, εφ όσον εφαρμοσθεί σωστά, θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της κερδοφορίας της ΔΕΗ, την επιβίωση των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών και τη μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας προς όφελος της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας, καταλήγουν οι ίδιες πηγές της αγοράς ηλεκτροπαραγωγών.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου