Ανύπαρκτο αποδείχθηκε το «ενεργειακό όπλο» της Κύπρου
Η προσπάθεια της Λευκωσίας να παίξει το ενεργειακό χαρτί προκειμένου να επιτύχει μία καλύτερη οικονομική συμφωνία με τους Ευρωπαίους πιστωτές και το ΔΝΤ οδήγησε στα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Αντί για την οικονομική «ανάσα» που επεδίωκε η Λευκωσία, ήρθαν η επιβολή ενός ισοπεδωτικού οικονομικού προγράμματος «σωτηρίας» και η διπλωματική απομόνωση στα ενεργειακά ζητήματα. Το τηλεφώνημα Σαμαρά στον πρωθυπουργό του Ισραήλ κ. Νετανιάχου και η επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Αναστασιάδης στο Ισραήλ απλώς αναδεικνύουν την αμηχανία των δύο ανδρών μπροστά στις αρνητικές εξελίξεις.
Η Ρωσία πάει Κίνα
Η Μόσχα αντιμετώπισε με αδιαφορία τα καθυστερημένα ενεργειακά ανοίγματα της Λευκωσίας. Η αξιοποίηση ρωσικών κεφαλαίων προκειμένου να παρακαμφθεί το πρόγραμμα «σωτηρίας» της κυπριακής οικονομίας που εμφάνισαν το ΔΝΤ και οι Ευρωπαίοι πιστωτές και εταίροι με αντάλλαγμα τη συμμετοχή ρωσικών συμφερόντων στην αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου ήταν ένα σενάριο που αποδείχθηκε εντελώς άσχετο με τη διεθνή πραγματικότητα.
Οι Κύπριοι έχουν στηρίξει την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη συνεργασία με ισραηλινά και αμερικανικά συμφέροντα. Θα έπρεπε να είχαν σκεφθεί τους Ρώσους πολύ νωρίτερα για να εξασφαλίσουν σημαντικά οικονομικά ανταλλάγματα, που θα επέτρεπαν την επεξεργασία ενός πιο ήπιου προγράμματος «διάσωσης» της κυπριακής οικονομίας.
Η Ρωσία έχει αναπτύξει ιδιαίτερα στενή συνεργασία με τη Γερμανία σε ενεργειακά ζητήματα. Η γερμανική αγορά αποτελεί προνομιακό πεδίο ανάπτυξης της δραστηριότητας της ρωσικής πολυεθνικής Gazprom. Εκτιμάται ότι οι ετήσιες εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου προς τη Γερμανία είναι της τάξης των 33 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, παρά τις πιέσεις που ασκούνται από τις ΗΠΑ για μείωση της ευρωπαϊκής εξάρτησης από ρωσικές ενεργειακές πηγές και τις αντιμονοπωλιακές πρωτοβουλίες που αναπτύσσει κατά περιόδους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε βάρος της Gazprom.
Είναι γεγονός ότι η γερμανική και γενικότερα η ευρωπαϊκή αγορά εμφανίζει σημεία κόπωσης σε ό,τι αφορά τις δραστηριότητες της Gazprom και το Κρεμλίνο αναζητεί μια πιο σύνθετη παγκοσμιοποιημένη ενεργειακή στρατηγική. Εάν κρίνουμε από την επίσημη επίσκεψη του νέου Προέδρου της Κίνας Σι Ζιν Πινγκ στη Μόσχα, η οποία συνέπεσε χρονικά με την επεξεργασία της τελικής συμφωνίας του Eurogroup για τη στήριξη της κυπριακής οικονομίας, η Ρωσία έχει προετοιμάσει μια ειδική ενεργειακή σχέση με την Κίνα. Μέχρι τα τέλη του χρόνου αναμένεται να έχουν υπογραφεί οι συμφωνίες για την τριακονταετή συνεργασία της Gazprom με τη Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας. Από το 2018 η Ρωσία θα εξάγει 38 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Κίνα, με προοπτική οι ετήσιες εξαγωγές να φτάσουν τα 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Σε βάθος χρόνου η κινεζική αγορά θα έχει τουλάχιστον διπλάσια σημασία απ’ ό,τι η γερμανική για το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η συμφωνία που υπογράφτηκε στη Μόσχα από τον Σι Ζιν Πινγκ και τον Πούτιν προβλέπει και σημαντικές επενδύσεις του κινεζικού πετρελαϊκού κολοσσού China National Petroleum για την αξιοποίηση ρωσικών κοιτασμάτων πετρελαίου. Ουσιαστικά πρόκειται για το «πάντρεμα» των συμφερόντων μεταξύ της Ρωσίας, που είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ενέργειας στον κόσμο, και της Κίνας, που αποτελεί το μεγαλύτερο καταναλωτή, σε επίπεδο εισαγωγών.
Η βελτίωση των πολιτικών σχέσεων μεταξύ της Μόσχας και του Πεκίνου, αλλά και η πτωτική τάση στις τιμές του ρωσικού φυσικού αερίου που εξάγεται στη Γερμανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διευκόλυναν τη συμφωνία σε ένα χαμηλότερο επίπεδο τιμών, που ικανοποιεί την κινεζική πλευρά.
Η θεωρία σύμφωνα με την οποία η Κύπρος διαθέτει ενεργειακά αποθέματα ικανά να αλλάξουν την παγκοσμιοποιημένη ενεργειακή στρατηγική της Μόσχας κρίθηκε στην πράξη με τα γνωστά αποτελέσματα.
Προσέγγιση Ισραήλ - Τουρκίας
Ο άκομψος τρόπος με τον οποίο επιχείρησε η Λευκωσία να προκαλέσει την ανάμειξη της Ρωσίας στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές της επιτάχυνε την προσέγγιση Ισραήλ και Τουρκίας. Με πρωτοβουλία του Προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος έκανε την πρώτη του επίσημη επίσκεψη στο Ισραήλ και στην παλαιστινιακή Δυτική Όχθη, το Ισραήλ ζήτησε επίσημα συγγνώμη από την Τουρκία για την αιματηρή επιδρομή Ισραηλινών κομάντος εναντίον του «στολίσκου της ελευθερίας», που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στην παλαιστινιακή Λωρίδα της Γάζας. Η στρατιωτική αυτή επιχείρηση, που πραγματοποιήθηκε το 2010, είχε στοιχίσει τη ζωή 9 Τούρκων πολιτών και είχε αναγκάσει τον Ταγίπ Ερντογάν να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ.
Ο εμφύλιος στη Συρία, η κλιμάκωση της αντιπαλότητας των ΗΠΑ και του Ισραήλ με το Ιράν, οι εξελίξεις στο Κουρδικό και η αποσταθεροποίηση που συνδέεται με την αποτυχία της λεγόμενης αραβικής «άνοιξης» εξηγούν την προσπάθεια της Ουάσινγκτον για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Τουρκίας. Υπάρχει όμως και μία ενεργειακή διάσταση στην προσέγγιση, εφόσον οι Κύπριοι δεν έχουν τις τεχνικές και οικονομικές δυνατότητες για την αξιοποίηση του φυσικού τους αερίου και τη δημιουργία υποδομής που θα τους συνδέει απευθείας με την ευρωπαϊκή αγορά. Το πιθανότερο είναι ότι θα ενταχθούν σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα αξιοποίησης των ισραηλινών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, που μπορεί να οδηγήσει και στη στενή ενεργειακή συνεργασία με την Τουρκία. Το σχέδιο αυτό προβλέπει κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου που θα περνάει από τα εδάφη της Τουρκίας.
Το πλεονέκτημα στην Άγκυρα
Οι Κύπριοι διαπίστωσαν μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα ότι δεν μπορούν να προσελκύσουν το ρωσικό ενδιαφέρον για την αξιοποίηση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, ούτε μπορούν να παρακάμψουν την Τουρκία. Η Άγκυρα γνωρίζει ότι έχει το στρατηγικό πλεονέκτημα και θέτει τους όρους της με σαφήνεια. Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας προειδοποίησε ότι «η ιδέα ότι οι φυσικοί πόροι της Κύπρου μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εγγύηση σε Ταμείο Αλληλεγγύης ή σε οποιαδήποτε άλλη μορφή δανεισμού που θα μπορούσε να συζητηθεί στο πλαίσιο της σημερινής οικονομικής κρίσης, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα εγγενή δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων -συνιδιοκτητών του νησιού-, είναι μία επικίνδυνη έκφανση της φαντασίωσης ως του μόνου ιδιοκτήτη του νησιού και μπορεί να οδηγήσει σε νέα κρίση στην περιοχή».
Επισημαίνεται επίσης ότι η Τουρκία «είναι προσηλωμένη τόσο στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων της στη δική της υφαλοκρηπίδα, όσο και στη διατήρηση της στήριξης της τουρκοκυπριακής πλευράς. Οι δύο ιδρυτικοί λαοί του νησιού πρέπει από κοινού να αποφασίσουν τι είδους μέλλον θέλουν και με τη συμμετοχή των μητέρων πατρίδων να ιδρύσουν μία νέα κατάσταση πραγμάτων. Πρέπει να αρχίσουν αμέσως διαπραγματεύσεις μέσα σε ένα πνεύμα κοινής ευμάρειας και ασφάλειας».
Η Κύπρος και η Ελλάδα δεν μπόρεσαν να αξιοποιήσουν την ένταξή τους στην ΟΝΕ, αντίθετα οδηγήθηκαν στην υπερχρέωση και στο ευρωπαϊκό περιθώριο, με αποτέλεσμα να ενισχύεται το συγκριτικό οικονομικό πλεονέκτημα της Τουρκίας, που έχει πίσω της μία οκταετία δυναμικής οικονομικής ανάπτυξης, με εξαίρεση μια σύντομη προσαρμογή στις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.
Οι ειδικοί της Royal Bank of Scotland εκτιμούν ότι τα έσοδα από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που αξιοποιεί η Κύπρος σε συνεργασία με αμερικανικά και ισραηλινά συμφέροντα μπορεί να φτάσουν και το 200% του ΑΕΠ, επιτρέποντας, μεσοπρόθεσμα, στη χώρα να διαχειριστεί με επιτυχία το δημόσιο χρέος της. Τα χρήματα αυτά όμως δεν είναι άμεσα διαθέσιμα και η εξασφάλισή τους περνάει υποχρεωτικά από τη συνεργασία με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, τη συνεννόηση με την Τουρκία και τις καλές οικονομικές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ελλάδα απέχει ακόμα περισσότερο από την πλήρη οικονομική αξιοποίηση του ενεργειακού της πλούτου, που παραμένει αδιευκρίνιστος. Η επιχειρηματολογία των κομμάτων σύμφωνα με την οποία αρκούν η μονομερής ανακήρυξη της ΑΟΖ και η αυστηρή αντιμετώπιση της Άγκυρας για να εξασφαλίσουμε πόρους που θα μας διευκολύνουν στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών μας έναντι των Ευρωπαίων πιστωτών και του ΔΝΤ μπορεί να έχει θέση στα προεκλογικά μπαλκόνια και τα τηλεοπτικά παράθυρα, κινείται όμως και αυτή εκτός διεθνούς πραγματικότητας.
Η Ρωσία πάει Κίνα
Η Μόσχα αντιμετώπισε με αδιαφορία τα καθυστερημένα ενεργειακά ανοίγματα της Λευκωσίας. Η αξιοποίηση ρωσικών κεφαλαίων προκειμένου να παρακαμφθεί το πρόγραμμα «σωτηρίας» της κυπριακής οικονομίας που εμφάνισαν το ΔΝΤ και οι Ευρωπαίοι πιστωτές και εταίροι με αντάλλαγμα τη συμμετοχή ρωσικών συμφερόντων στην αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου ήταν ένα σενάριο που αποδείχθηκε εντελώς άσχετο με τη διεθνή πραγματικότητα.
Οι Κύπριοι έχουν στηρίξει την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη συνεργασία με ισραηλινά και αμερικανικά συμφέροντα. Θα έπρεπε να είχαν σκεφθεί τους Ρώσους πολύ νωρίτερα για να εξασφαλίσουν σημαντικά οικονομικά ανταλλάγματα, που θα επέτρεπαν την επεξεργασία ενός πιο ήπιου προγράμματος «διάσωσης» της κυπριακής οικονομίας.
Η Ρωσία έχει αναπτύξει ιδιαίτερα στενή συνεργασία με τη Γερμανία σε ενεργειακά ζητήματα. Η γερμανική αγορά αποτελεί προνομιακό πεδίο ανάπτυξης της δραστηριότητας της ρωσικής πολυεθνικής Gazprom. Εκτιμάται ότι οι ετήσιες εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου προς τη Γερμανία είναι της τάξης των 33 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, παρά τις πιέσεις που ασκούνται από τις ΗΠΑ για μείωση της ευρωπαϊκής εξάρτησης από ρωσικές ενεργειακές πηγές και τις αντιμονοπωλιακές πρωτοβουλίες που αναπτύσσει κατά περιόδους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε βάρος της Gazprom.
Είναι γεγονός ότι η γερμανική και γενικότερα η ευρωπαϊκή αγορά εμφανίζει σημεία κόπωσης σε ό,τι αφορά τις δραστηριότητες της Gazprom και το Κρεμλίνο αναζητεί μια πιο σύνθετη παγκοσμιοποιημένη ενεργειακή στρατηγική. Εάν κρίνουμε από την επίσημη επίσκεψη του νέου Προέδρου της Κίνας Σι Ζιν Πινγκ στη Μόσχα, η οποία συνέπεσε χρονικά με την επεξεργασία της τελικής συμφωνίας του Eurogroup για τη στήριξη της κυπριακής οικονομίας, η Ρωσία έχει προετοιμάσει μια ειδική ενεργειακή σχέση με την Κίνα. Μέχρι τα τέλη του χρόνου αναμένεται να έχουν υπογραφεί οι συμφωνίες για την τριακονταετή συνεργασία της Gazprom με τη Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας. Από το 2018 η Ρωσία θα εξάγει 38 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Κίνα, με προοπτική οι ετήσιες εξαγωγές να φτάσουν τα 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Σε βάθος χρόνου η κινεζική αγορά θα έχει τουλάχιστον διπλάσια σημασία απ’ ό,τι η γερμανική για το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η συμφωνία που υπογράφτηκε στη Μόσχα από τον Σι Ζιν Πινγκ και τον Πούτιν προβλέπει και σημαντικές επενδύσεις του κινεζικού πετρελαϊκού κολοσσού China National Petroleum για την αξιοποίηση ρωσικών κοιτασμάτων πετρελαίου. Ουσιαστικά πρόκειται για το «πάντρεμα» των συμφερόντων μεταξύ της Ρωσίας, που είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ενέργειας στον κόσμο, και της Κίνας, που αποτελεί το μεγαλύτερο καταναλωτή, σε επίπεδο εισαγωγών.
Η βελτίωση των πολιτικών σχέσεων μεταξύ της Μόσχας και του Πεκίνου, αλλά και η πτωτική τάση στις τιμές του ρωσικού φυσικού αερίου που εξάγεται στη Γερμανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διευκόλυναν τη συμφωνία σε ένα χαμηλότερο επίπεδο τιμών, που ικανοποιεί την κινεζική πλευρά.
Η θεωρία σύμφωνα με την οποία η Κύπρος διαθέτει ενεργειακά αποθέματα ικανά να αλλάξουν την παγκοσμιοποιημένη ενεργειακή στρατηγική της Μόσχας κρίθηκε στην πράξη με τα γνωστά αποτελέσματα.
Προσέγγιση Ισραήλ - Τουρκίας
Ο άκομψος τρόπος με τον οποίο επιχείρησε η Λευκωσία να προκαλέσει την ανάμειξη της Ρωσίας στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές της επιτάχυνε την προσέγγιση Ισραήλ και Τουρκίας. Με πρωτοβουλία του Προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος έκανε την πρώτη του επίσημη επίσκεψη στο Ισραήλ και στην παλαιστινιακή Δυτική Όχθη, το Ισραήλ ζήτησε επίσημα συγγνώμη από την Τουρκία για την αιματηρή επιδρομή Ισραηλινών κομάντος εναντίον του «στολίσκου της ελευθερίας», που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στην παλαιστινιακή Λωρίδα της Γάζας. Η στρατιωτική αυτή επιχείρηση, που πραγματοποιήθηκε το 2010, είχε στοιχίσει τη ζωή 9 Τούρκων πολιτών και είχε αναγκάσει τον Ταγίπ Ερντογάν να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ.
Ο εμφύλιος στη Συρία, η κλιμάκωση της αντιπαλότητας των ΗΠΑ και του Ισραήλ με το Ιράν, οι εξελίξεις στο Κουρδικό και η αποσταθεροποίηση που συνδέεται με την αποτυχία της λεγόμενης αραβικής «άνοιξης» εξηγούν την προσπάθεια της Ουάσινγκτον για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Τουρκίας. Υπάρχει όμως και μία ενεργειακή διάσταση στην προσέγγιση, εφόσον οι Κύπριοι δεν έχουν τις τεχνικές και οικονομικές δυνατότητες για την αξιοποίηση του φυσικού τους αερίου και τη δημιουργία υποδομής που θα τους συνδέει απευθείας με την ευρωπαϊκή αγορά. Το πιθανότερο είναι ότι θα ενταχθούν σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα αξιοποίησης των ισραηλινών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, που μπορεί να οδηγήσει και στη στενή ενεργειακή συνεργασία με την Τουρκία. Το σχέδιο αυτό προβλέπει κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου που θα περνάει από τα εδάφη της Τουρκίας.
Το πλεονέκτημα στην Άγκυρα
Οι Κύπριοι διαπίστωσαν μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα ότι δεν μπορούν να προσελκύσουν το ρωσικό ενδιαφέρον για την αξιοποίηση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, ούτε μπορούν να παρακάμψουν την Τουρκία. Η Άγκυρα γνωρίζει ότι έχει το στρατηγικό πλεονέκτημα και θέτει τους όρους της με σαφήνεια. Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας προειδοποίησε ότι «η ιδέα ότι οι φυσικοί πόροι της Κύπρου μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εγγύηση σε Ταμείο Αλληλεγγύης ή σε οποιαδήποτε άλλη μορφή δανεισμού που θα μπορούσε να συζητηθεί στο πλαίσιο της σημερινής οικονομικής κρίσης, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα εγγενή δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων -συνιδιοκτητών του νησιού-, είναι μία επικίνδυνη έκφανση της φαντασίωσης ως του μόνου ιδιοκτήτη του νησιού και μπορεί να οδηγήσει σε νέα κρίση στην περιοχή».
Επισημαίνεται επίσης ότι η Τουρκία «είναι προσηλωμένη τόσο στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων της στη δική της υφαλοκρηπίδα, όσο και στη διατήρηση της στήριξης της τουρκοκυπριακής πλευράς. Οι δύο ιδρυτικοί λαοί του νησιού πρέπει από κοινού να αποφασίσουν τι είδους μέλλον θέλουν και με τη συμμετοχή των μητέρων πατρίδων να ιδρύσουν μία νέα κατάσταση πραγμάτων. Πρέπει να αρχίσουν αμέσως διαπραγματεύσεις μέσα σε ένα πνεύμα κοινής ευμάρειας και ασφάλειας».
Η Κύπρος και η Ελλάδα δεν μπόρεσαν να αξιοποιήσουν την ένταξή τους στην ΟΝΕ, αντίθετα οδηγήθηκαν στην υπερχρέωση και στο ευρωπαϊκό περιθώριο, με αποτέλεσμα να ενισχύεται το συγκριτικό οικονομικό πλεονέκτημα της Τουρκίας, που έχει πίσω της μία οκταετία δυναμικής οικονομικής ανάπτυξης, με εξαίρεση μια σύντομη προσαρμογή στις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.
Οι ειδικοί της Royal Bank of Scotland εκτιμούν ότι τα έσοδα από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που αξιοποιεί η Κύπρος σε συνεργασία με αμερικανικά και ισραηλινά συμφέροντα μπορεί να φτάσουν και το 200% του ΑΕΠ, επιτρέποντας, μεσοπρόθεσμα, στη χώρα να διαχειριστεί με επιτυχία το δημόσιο χρέος της. Τα χρήματα αυτά όμως δεν είναι άμεσα διαθέσιμα και η εξασφάλισή τους περνάει υποχρεωτικά από τη συνεργασία με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, τη συνεννόηση με την Τουρκία και τις καλές οικονομικές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ελλάδα απέχει ακόμα περισσότερο από την πλήρη οικονομική αξιοποίηση του ενεργειακού της πλούτου, που παραμένει αδιευκρίνιστος. Η επιχειρηματολογία των κομμάτων σύμφωνα με την οποία αρκούν η μονομερής ανακήρυξη της ΑΟΖ και η αυστηρή αντιμετώπιση της Άγκυρας για να εξασφαλίσουμε πόρους που θα μας διευκολύνουν στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών μας έναντι των Ευρωπαίων πιστωτών και του ΔΝΤ μπορεί να έχει θέση στα προεκλογικά μπαλκόνια και τα τηλεοπτικά παράθυρα, κινείται όμως και αυτή εκτός διεθνούς πραγματικότητας.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου