Οι Θέσεις του ΙΕΝΕ για την Αναμόρφωση της Αγοράς Ενέργειας και τις ΑΠΕ
Το ΙΕΝΕ ανταποκρινόμενο στην πρόκληση της ΡΑΕ για συμμετοχή στην δημόσια συζήτηση, με θέμα την «Αναδιοργάνωση της εγχώριας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας», που διήρκεσε από τις 23 Ιουλίου ως την 1η Οκτωβρίου 2012, κατέθεσε τις παρατηρήσεις, σχόλια και προτάσεις του όσον αφορά την χονδρεμπορική και λιανική αγορά.
Το κείμενο αυτό είναι προϊόν συλλογικής εργασίας της Επιτροπής Ηλεκτρικής Ενέργειας του ΙΕΝΕ, η οποία συνεκλήθη ειδικά για αυτό το θέμα και μελέτησε διεξοδικά τις προτάσεις της ΡΑΕ.
Α. Χονδρεµπορική Αγορά
1. Το υπάρχον µοντέλο ( mandatory pool) δεν µπορεί να αντικατασταθεί όσο διατηρείται η ύπαρξη µόνο µίας καθετοποιηµένης επιχείρησης (παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας σε πελάτες). Τυχόν πρόωρη αντικατάσταση του µοντέλου αυτού θα καταργήσει τη δυνατότητα των ιδιωτών παραγωγών να πωλούν την ενέργειά τους µε αποτέλεσµα την οικονοµική τους ασφυξία. Χωρίς ανταγωνισµό µέσω καθετοποιηµένων επιχειρήσεων δεν µπορεί να εφαρµοσθεί µοντέλο διµερών συµβολαίων και εθελοντική χονδρεµπορική αγορά, οιασδήποτε µορφής.
2. Σηµαντικό επί του παρόντος είναι η άρση των διαπιστωµένων στρεβλώσεων στην αγορά. Στο ζήτηµα αυτό η πρόταση της ΡΑΕ είναι άτολµη:δεν περιλαµβάνει µεταρρύθµιση για εφαρµογή πραγµατικά οικονοµικής χονδρεµπορικής αγοράς, µείωση των τεχνικών ελαχίστων, κατάργηση του µηχανισµού ανάκτησης µεταβλητού κόστους, εφαρµογή εµπορίας Α∆Ι κλπ.
Το προτεινόµενο µοντέλο ΝΟΜΕ είναι χρήσιµο κυρίως για να δοθεί η δυνατότητα σε πελάτες υψηλής τάσης να έχουν πρόσβαση σε ανταγωνιστικού κόστους ενέργεια από τους λιγνίτες. Αυτός ήταν ο σκοπός και στην Γαλλία όπου εφαρµόσθηκε και αφορούσε πρόσβαση σε πυρηνική παραγωγή. Το µοντέλο ΝΟΜΕ δεν µπορεί από µόνο του να δηµιουργήσει καθετοποιηµένο ανταγωνισµό λόγω της εφαρµογής ποσοστώσεων για τη κατανοµή των δικαιωµάτων ισχύος λιγνιτικής παραγωγής µεταξύ πολλών συµµετεχόντων περιλαµβανοµένης ποσόστωσης για τους πελάτες υψηλής τάσης.
Το µοντέλο αυτό είναι χρήσιµο γιατί η απελευθέρωση των τιµολογίων υψηλής τάσης δεν απέδωσε λόγω του µονοπωλίου της∆ΕΗ σε αυτό το τµήµα της αγοράς. Εφαρµοζόµενο στην ελληνική αγορά θα πρέπει να διαθέτει µεγάλη ποικιλία προφίλ ισχύος, οι τιµές να είναι ρυθµιζόµενες (όπως στη Γαλλία) και να επιτρέπουν κάποιο κέρδος στη ∆ΕΗ. Τυχόν πώληση των πακέτων πλησίον του µεταβλητού κόστους θα υποχρεώσει τη ∆ΕΗ να αυξήσει τις τιµές χαµηλής/µέσης τάσης πράγµα δυσβάστακτο στην παρούσα συγκυρία. Υπάρχουν πολλά ζητήµατα λεπτοµερειακών ρυθµίσεων σχετικά µε τον τρόπο εφαρµογής του µοντέλου ΝΟΜΕ από τα οποία θα εξαρτηθεί η επιτυχία και ωφελιµότητά του.
Εναλλακτικό σύστηµα θα ήταν η δηµιουργία χρηµατιστηριακής προθεσµιακής αγοράς ενέργειας στην οποία η ∆ΕΗ θα υποχρεούται να πωλεί συγκεκριµένη ισχύ λιγνιτικών σταθµών µε τη µορφή options και futures.Μια τέτοια αγορά δεν έχει προταθεί από τη ΡΑΕ. Σηµαντικό µέτρο για τους καταναλωτές υψηλής τάσης θα ήταν η άµεση εφαρµογήµέτρου που θα έδινε τη δυνατότητα µακροχρόνιας δέσµευσης ισχύος στις διασυνδέσεις από αυτό-προµηθευόµενους πελάτες εφόσον έχουν µακροχρόνια συµβόλαια ισχύος από εισαγωγές. Μόνο η υπόλοιπη δυναµικότητα των διασυνδέσεων θα µπορεί να δίδεται σε spot δηµοπρασίες.
3. Είναι απολύτως αβέβαιες οι εξελίξεις σχετικά µε τις συνέπειες της πρόσφατης απόφασης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου της 20/9 για τη χρήση του λιγνίτη από τη ∆ΕΗ («Ανταγωνισµός – Κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως –Ελληνικές αγορές προµήθειας λιγνίτη και χονδρικής προµήθειας ηλεκτρικής ενέργειας –Απόφαση διαπιστώνουσα παράβαση του άρθρου 82, παράγραφος 1,ΕΚ, σε συνδυασµό µε το άρθρο 82 ΕΚ – Χορήγηση ή διατήρηση σε ισχύ από την Ελληνική ∆ηµοκρατία δικαιωµάτων για την εξόρυξη λιγνίτη υπέρ δηµόσιας επιχειρήσεως»),της εκκρεµούσας µορφής ιδιωτικοποίησης της ∆ΕΗ (µικρή ∆ΕΗ, στρατηγικός επενδυτής, κλπ.), καθώς και µε την αβεβαιότητα σχετικά µε την πώληση µονάδων της ∆ΕΗ που προβλέπεται στο Μνηµόνιο.
Θα πρέπει να διευκρινισθούν οι εξελίξεις αυτές προτού προχωρήσει η ΡΑΕ σε οποιαδήποτε ρηξικέλευθη µεταρρύθµιση του µοντέλου της αγοράς. Αν οι εξελίξεις αυτές οδηγούν σε ανάπτυξη καθετοποιηµένου ανταγωνισµού τότε η κατάργηση του mandatory pool,και µόνο τότε, θα είναι επιβεβληµένη. Η εφαρµογή του µοντέλου ΝΟΜΕ δεν είναι ασύµβατο παρά τις αβεβαιότητες αυτές.
4. Σε ό,τι αφορά τον επανασχεδιασµό του µηχανισµού διασφάλισης ισχύος, η πρόταση της ΡΑΕ υποδηλώνει ότι ο υπάρχων µηχανισµός Α∆Ι θα «πρέπει να λάβει µόνιµο χαρακτήρα και δοµή». Αν υπονοείται µονιµοποίηση της σηµερινής µορφής του, αυτό θα ήταν σφάλµα. Είτε θα εφαρµοσθεί µηχανισµός πληρωµής για τις µονάδες που αποδεδειγµένα παρέχουν υπηρεσίες εφεδρείας, είτε θα εφαρµοσθεί ο µηχανισµός αγοράς για τα Α∆Ι που είχε αρχικά σχεδιασθεί.
Στο προτεινόµενο από τη ΡΑΕ πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς, το οποίο και έχει απώτερο στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, δεν συνάδει ο µόνιµος χαρακτήρας, µε διοικητικά οριζόµενες τιµές των Α∆Ι, τα οποία εξ’ άλλου όπως προεβλέπετο από τους αρχικούς κώδικες θα αποτελούσαν αντικείµενο πλειστηριασµών. Άρα,δεν υπάρχει λόγος για αλλεπάλληλες παρατάσεις των µεταβατικών διατάξεων του κώδικα, που έχουν ως αποτέλεσµα τις γνωστές στρεβλώσεις στη λιανική και χονδρεµπορική αγορά.
5. Η πρόταση της ΡΑΕ για την κατάρτιση ενός λεπτοµερούς Κώδικα ∆ιαχείρισης Υδροηλεκτρικών Σταθµών και Υδάτινων Πόρων, είναι λίαν ευπρόσδεκτη, αν και θα έπρεπε να είχε καταρτισθεί εδώ και χρόνια. Η µεθοδολογία θα πρέπει να λαµβάνει υπ’ όψη ότι η αποτίµηση της υδροηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να βασίζεται στις εναλλακτικές επιλογές που θα µπορούσε να έχει ο διαχειριστής για να αντιµετωπίσει την ανάγκη εφεδρειών. Όπως λ.χ. µονάδες φυσικού αερίου ανοικτού κύκλου ή ευέλικτες µονάδες συνδυασµένου κύκλου.
6. Η πρόταση της ΡΑΕ για τη δηµιουργία µέσα στο 2012 Φορέα Κάλυψης και Φορέα Εκκαθάρισης για το σύνολο των οικονοµικών συναλλαγών της αγοράς, είναι εκ των ουκ άνευ. Η οργάνωση του φορέα αυτού είναι must για τη σωστή και διαφανή λειτουργία της αγοράς σε όλα τα επίπεδα.Πρέπει να συµµετέχουν υποχρεωτικά όλοι οι παίκτες (πλην των ΑΠΕ),δηλαδή παραγωγοί, έµποροι, προµηθευτές, ανεξαρτήτως µεγέθους και µεριδίων που κατέχουν στην αγορά και µε υποχρέωση κάλυψης των θέσεών τους στην αγορά είτε µε εγγυητικές επιστολές, είτε µε καταθέσεις σε αλληλόχρεους λογαριασµούς.
Μελλοντικά και εφόσον διαµορφωθούν οι προϋποθέσεις καθετοποιηµένου ανταγωνισµού η αγορά θα µπορούσε να τείνει προς ένα µοντέλο που θα περιλαµβάνει:
( i) Χρηµατιστήριο Ενέργειας ( Power Exchange)για συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης ( futures) και συναλλαγές δικαιωµάτων προαίρεσης ( options)το οποίο να διαχειρισθεί την ππρόσβαση τρίτων στη λιγνιτική παραγωγή της ∆ΕΗ, η οποία µπορεί να διευκολύνεται µέσω τυποποιηµένων ηλεκτρονικών συναλλαγών. Το Χρηµατιστήριο αυτό µπορεί να χρησιµοποιεί software, κατάλληλα για Χρηµατιστήρια Ενέργειας, µε το ΧΑΑ να αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη του παρέχοντας τις υπηρεσίες που διαθέτει για credit lines, ή και ερχόµενο σε συνεργασία µε κάποιο υφιστάµενο ΡΧ για δηµιουργία θυγατρικής στην Αθήνα.
( ii)Αλλαγή του µοντέλου αγοράς µε ενσωµάτωση Εθελοντικής Αγοράς ∆ιµερών Συµβάσεων µε αυτο-Κατανοµή ( Self – Despatch), µε τον Τ SO να λειτουργεί την ωριαία Αγορά Εξισορρόπησης Ενέργειας ( Balancing Markets)σε πραγµατικό χρόνο, τον ∆ιαχωρισµό Αγορών Ενέργειας & Επικουρικών Υπηρεσιών, ενώ η Αγορά Επικουρικών Υπηρεσιών & Εξισορρόπησης θα αναδείξουν την πραγµατική αξία των ΥΗΣ ιδίως των αντλητικών.
( iii)Τον πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισµό του TSO από καθετοποιηµένες εµπορικές επιχειρήσεις που θα διαχειρίζεται Ωριαία Ενδο-ηµερήσια Αγορά (Intra-Day Market) µε Περίοδο Εκκαθάρισης (Programme Time Unit or Settlement Period) ενός τετάρτου/15 λεπ τών.
( iv)Το µοντέλο αυτό αγοράς γνωστό και ως Net Pool, είναι συµβατό µε τις περισσότερες Ευρωπαικές Αγορές και επιτυγχάνει ευκολότερα τη σύγκλιση µε το Target Model το οποίο εφαρµοζόµενο στην Ελλάδα πρέπει να διασφαλίζει την απρόσκοπτη εκτέλεση µακροχρόνιων διµερών συµβάσεων που αφορούν σε περισσότερες από µία χώρες.
Β. Ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ και Είσοδος στην Ανταγωνιστική Αγορά
Με τα διογκούµενα προβλήµατα που έχουν εµφανισθεί στην αγορά των ΑΠΕ των υψηλών feed- in tariffs και αδόκιµων και ακριβών τεχνολογιών, την αδυναµία έγκυρης πληρωµής από τον ΛΑΓΗΕ και τη δηµιουργία εµπορίας αδειών, η ριζική αναθεώρηση των οικονοµικών κινήτρων και τωνµηχανισµών στήριξης, αποτελεί άµεση προτεραιότητα. Η κατάσταση επιδεινώνεται όλο και περισσότερο µε την αδράνεια που παρατηρείται το τελευταίο διάστηµαµε δυσµενείς συνέπειες στην εξέλιξη του ηλεκτρικού τοµέα, στην οικονοµία και στους καταναλωτές.
Ως εκ τούτου απαιτείται άµεσα ριζική βελτίωση του θεσµικού πλαισίου και επανασχεδιασµός των υποστηρικτικών µηχανισµών µε στόχο να οδηγήσουν τις ΑΠΕ σύντοµα στην ανταγωνιστική αγορά, χρησιµοποιώντας την καλύτερη πρακτική στην ΕΕ και στις ΗΠΑ. Ήδη τεχνολογίες των ΑΠΕ για τις Ελληνικές συνθήκες είναι στο κατώφλι της ανταγωνιστικής αγοράς και η ΡΑΕ πρέπει να προετοιµάσει το ρυθµιστικό πλαίσιο και να χαράξει τα αναγκαία βήµατα για την είσοδο των ΑΠΕ στην ανταγωνιστική αγορά.
Υπάρχουν αξιόπιστα και δοκιµασµένα εργαλεία για την αγορά ώστε οι ΑΠΕ να παίξουν τον κρίσιµο ρόλο τους σε µακροπρόθεσµη βάση συµβάλλοντας σε έναν ανταγωνιστικό ηλεκτρικό τοµέα αντί της µεγάλης επιβάρυνσης που σήµερα προκαλούν στους καταναλωτές και την οικονοµία. Είναι µεγάλη ανάγκη να δηµιουργηθεί µια σταθερή αγορά µε διαφάνεια και προοπτικές στην ανάπτυξη των ΑΠΕ για την προσέλκυση των επενδυτών αντί της αβεβαιότητας που επικρατεί σήµερα. Απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι η συµµετοχή των ΑΠΕ µε ισότιµους όρους στην καθηµερινή αγορά.
Γ. Λιανική Αγορά
Η απελευθέρωση των ρυθµιζόµενων µέχρι σήµερα τιµολογίων της ∆ΕΗ έτσι ώστε να αντανακλούν το πραγµατικό κόστος αποτελεί άµεση προτεραιότητα και προϋπόθεση για τη λειτουργία µίας ανταγωνιστικής λιανικής αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να υπάρξει ένας εξορθολογισµός των παντός είδους επιπλέον χρεώσεων, πέραν της παραγωγής, όπως τις ΥΚΩ, χρεώσειςµεταφοράς, χρεώσεις διανοµής κλπ.
Αναφορικά µε τα Α∆Ι προτείνεται η κατάργηση των µεταβατικών µηχανισµών, µε τα Α∆Ι να αποτελούν µέρος του ανταγωνιστικού σκέλους, έτσι ώστε όσοι µετέχουν στην λιανική αγορά θα πρέπει να θεωρείται ότι στις προσφερόµενες τιµές έχουν συµπεριλάβει τα Α∆Ι και άρα κατ’ ουδένα τρόπο θα πρέπει να εµφανίζουν ξεχωριστές χρεώσεις για αυτά. Σε συνέχεια των θέσεων που διατυπώθηκαν στο Α.6, οι λιανέµποροι θα πρέπει να συµµετέχουν στο Χρηµατιστήριο Ενέργειας µε κάλυψη θέσεών τους σε καθηµερινή βάση.
Τέλος, µία γενική παρατήρηση είναι ότι στις προτάσεις της ΡΑΕ δεν γίνεται σοβαρή µνεία για τα ισχυρά αντικίνητρα που υπάρχουν και τα οποία εµποδίζουν σήµερα µεγάλους καταναλωτές, ιδιαίτερα βιοµηχανικούς(που λειτουργούν στην υψηλή τάση), να έχουν την επιλογή εναλλακτικού προµηθευτή. Στο νέο πλαίσιο της αγοράς που προτείνεται, θα πρέπει να υπάρξει σαφής πρόβλεψη για άρση των αντικινήτρων τα οποία µεταξύ άλλων περιλαµβάνουν υπέρογκες, µη ανταγωνιστικές χρεώσεις του συστήµατος(όπως τα ΥΚΩ, Α∆Ι, χρεώσεις µεταφοράς και Cost Recovery), έτσι που να καθιστούν των αγορά από εναλλακτικούς προµηθευτές (πέρα της ∆ΕΗ) απαγορευτικές.
Το κείμενο αυτό είναι προϊόν συλλογικής εργασίας της Επιτροπής Ηλεκτρικής Ενέργειας του ΙΕΝΕ, η οποία συνεκλήθη ειδικά για αυτό το θέμα και μελέτησε διεξοδικά τις προτάσεις της ΡΑΕ.
Α. Χονδρεµπορική Αγορά
1. Το υπάρχον µοντέλο ( mandatory pool) δεν µπορεί να αντικατασταθεί όσο διατηρείται η ύπαρξη µόνο µίας καθετοποιηµένης επιχείρησης (παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας σε πελάτες). Τυχόν πρόωρη αντικατάσταση του µοντέλου αυτού θα καταργήσει τη δυνατότητα των ιδιωτών παραγωγών να πωλούν την ενέργειά τους µε αποτέλεσµα την οικονοµική τους ασφυξία. Χωρίς ανταγωνισµό µέσω καθετοποιηµένων επιχειρήσεων δεν µπορεί να εφαρµοσθεί µοντέλο διµερών συµβολαίων και εθελοντική χονδρεµπορική αγορά, οιασδήποτε µορφής.
2. Σηµαντικό επί του παρόντος είναι η άρση των διαπιστωµένων στρεβλώσεων στην αγορά. Στο ζήτηµα αυτό η πρόταση της ΡΑΕ είναι άτολµη:δεν περιλαµβάνει µεταρρύθµιση για εφαρµογή πραγµατικά οικονοµικής χονδρεµπορικής αγοράς, µείωση των τεχνικών ελαχίστων, κατάργηση του µηχανισµού ανάκτησης µεταβλητού κόστους, εφαρµογή εµπορίας Α∆Ι κλπ.
Το προτεινόµενο µοντέλο ΝΟΜΕ είναι χρήσιµο κυρίως για να δοθεί η δυνατότητα σε πελάτες υψηλής τάσης να έχουν πρόσβαση σε ανταγωνιστικού κόστους ενέργεια από τους λιγνίτες. Αυτός ήταν ο σκοπός και στην Γαλλία όπου εφαρµόσθηκε και αφορούσε πρόσβαση σε πυρηνική παραγωγή. Το µοντέλο ΝΟΜΕ δεν µπορεί από µόνο του να δηµιουργήσει καθετοποιηµένο ανταγωνισµό λόγω της εφαρµογής ποσοστώσεων για τη κατανοµή των δικαιωµάτων ισχύος λιγνιτικής παραγωγής µεταξύ πολλών συµµετεχόντων περιλαµβανοµένης ποσόστωσης για τους πελάτες υψηλής τάσης.
Το µοντέλο αυτό είναι χρήσιµο γιατί η απελευθέρωση των τιµολογίων υψηλής τάσης δεν απέδωσε λόγω του µονοπωλίου της∆ΕΗ σε αυτό το τµήµα της αγοράς. Εφαρµοζόµενο στην ελληνική αγορά θα πρέπει να διαθέτει µεγάλη ποικιλία προφίλ ισχύος, οι τιµές να είναι ρυθµιζόµενες (όπως στη Γαλλία) και να επιτρέπουν κάποιο κέρδος στη ∆ΕΗ. Τυχόν πώληση των πακέτων πλησίον του µεταβλητού κόστους θα υποχρεώσει τη ∆ΕΗ να αυξήσει τις τιµές χαµηλής/µέσης τάσης πράγµα δυσβάστακτο στην παρούσα συγκυρία. Υπάρχουν πολλά ζητήµατα λεπτοµερειακών ρυθµίσεων σχετικά µε τον τρόπο εφαρµογής του µοντέλου ΝΟΜΕ από τα οποία θα εξαρτηθεί η επιτυχία και ωφελιµότητά του.
Εναλλακτικό σύστηµα θα ήταν η δηµιουργία χρηµατιστηριακής προθεσµιακής αγοράς ενέργειας στην οποία η ∆ΕΗ θα υποχρεούται να πωλεί συγκεκριµένη ισχύ λιγνιτικών σταθµών µε τη µορφή options και futures.Μια τέτοια αγορά δεν έχει προταθεί από τη ΡΑΕ. Σηµαντικό µέτρο για τους καταναλωτές υψηλής τάσης θα ήταν η άµεση εφαρµογήµέτρου που θα έδινε τη δυνατότητα µακροχρόνιας δέσµευσης ισχύος στις διασυνδέσεις από αυτό-προµηθευόµενους πελάτες εφόσον έχουν µακροχρόνια συµβόλαια ισχύος από εισαγωγές. Μόνο η υπόλοιπη δυναµικότητα των διασυνδέσεων θα µπορεί να δίδεται σε spot δηµοπρασίες.
3. Είναι απολύτως αβέβαιες οι εξελίξεις σχετικά µε τις συνέπειες της πρόσφατης απόφασης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου της 20/9 για τη χρήση του λιγνίτη από τη ∆ΕΗ («Ανταγωνισµός – Κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως –Ελληνικές αγορές προµήθειας λιγνίτη και χονδρικής προµήθειας ηλεκτρικής ενέργειας –Απόφαση διαπιστώνουσα παράβαση του άρθρου 82, παράγραφος 1,ΕΚ, σε συνδυασµό µε το άρθρο 82 ΕΚ – Χορήγηση ή διατήρηση σε ισχύ από την Ελληνική ∆ηµοκρατία δικαιωµάτων για την εξόρυξη λιγνίτη υπέρ δηµόσιας επιχειρήσεως»),της εκκρεµούσας µορφής ιδιωτικοποίησης της ∆ΕΗ (µικρή ∆ΕΗ, στρατηγικός επενδυτής, κλπ.), καθώς και µε την αβεβαιότητα σχετικά µε την πώληση µονάδων της ∆ΕΗ που προβλέπεται στο Μνηµόνιο.
Θα πρέπει να διευκρινισθούν οι εξελίξεις αυτές προτού προχωρήσει η ΡΑΕ σε οποιαδήποτε ρηξικέλευθη µεταρρύθµιση του µοντέλου της αγοράς. Αν οι εξελίξεις αυτές οδηγούν σε ανάπτυξη καθετοποιηµένου ανταγωνισµού τότε η κατάργηση του mandatory pool,και µόνο τότε, θα είναι επιβεβληµένη. Η εφαρµογή του µοντέλου ΝΟΜΕ δεν είναι ασύµβατο παρά τις αβεβαιότητες αυτές.
4. Σε ό,τι αφορά τον επανασχεδιασµό του µηχανισµού διασφάλισης ισχύος, η πρόταση της ΡΑΕ υποδηλώνει ότι ο υπάρχων µηχανισµός Α∆Ι θα «πρέπει να λάβει µόνιµο χαρακτήρα και δοµή». Αν υπονοείται µονιµοποίηση της σηµερινής µορφής του, αυτό θα ήταν σφάλµα. Είτε θα εφαρµοσθεί µηχανισµός πληρωµής για τις µονάδες που αποδεδειγµένα παρέχουν υπηρεσίες εφεδρείας, είτε θα εφαρµοσθεί ο µηχανισµός αγοράς για τα Α∆Ι που είχε αρχικά σχεδιασθεί.
Στο προτεινόµενο από τη ΡΑΕ πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς, το οποίο και έχει απώτερο στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, δεν συνάδει ο µόνιµος χαρακτήρας, µε διοικητικά οριζόµενες τιµές των Α∆Ι, τα οποία εξ’ άλλου όπως προεβλέπετο από τους αρχικούς κώδικες θα αποτελούσαν αντικείµενο πλειστηριασµών. Άρα,δεν υπάρχει λόγος για αλλεπάλληλες παρατάσεις των µεταβατικών διατάξεων του κώδικα, που έχουν ως αποτέλεσµα τις γνωστές στρεβλώσεις στη λιανική και χονδρεµπορική αγορά.
5. Η πρόταση της ΡΑΕ για την κατάρτιση ενός λεπτοµερούς Κώδικα ∆ιαχείρισης Υδροηλεκτρικών Σταθµών και Υδάτινων Πόρων, είναι λίαν ευπρόσδεκτη, αν και θα έπρεπε να είχε καταρτισθεί εδώ και χρόνια. Η µεθοδολογία θα πρέπει να λαµβάνει υπ’ όψη ότι η αποτίµηση της υδροηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να βασίζεται στις εναλλακτικές επιλογές που θα µπορούσε να έχει ο διαχειριστής για να αντιµετωπίσει την ανάγκη εφεδρειών. Όπως λ.χ. µονάδες φυσικού αερίου ανοικτού κύκλου ή ευέλικτες µονάδες συνδυασµένου κύκλου.
6. Η πρόταση της ΡΑΕ για τη δηµιουργία µέσα στο 2012 Φορέα Κάλυψης και Φορέα Εκκαθάρισης για το σύνολο των οικονοµικών συναλλαγών της αγοράς, είναι εκ των ουκ άνευ. Η οργάνωση του φορέα αυτού είναι must για τη σωστή και διαφανή λειτουργία της αγοράς σε όλα τα επίπεδα.Πρέπει να συµµετέχουν υποχρεωτικά όλοι οι παίκτες (πλην των ΑΠΕ),δηλαδή παραγωγοί, έµποροι, προµηθευτές, ανεξαρτήτως µεγέθους και µεριδίων που κατέχουν στην αγορά και µε υποχρέωση κάλυψης των θέσεών τους στην αγορά είτε µε εγγυητικές επιστολές, είτε µε καταθέσεις σε αλληλόχρεους λογαριασµούς.
Μελλοντικά και εφόσον διαµορφωθούν οι προϋποθέσεις καθετοποιηµένου ανταγωνισµού η αγορά θα µπορούσε να τείνει προς ένα µοντέλο που θα περιλαµβάνει:
( i) Χρηµατιστήριο Ενέργειας ( Power Exchange)για συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης ( futures) και συναλλαγές δικαιωµάτων προαίρεσης ( options)το οποίο να διαχειρισθεί την ππρόσβαση τρίτων στη λιγνιτική παραγωγή της ∆ΕΗ, η οποία µπορεί να διευκολύνεται µέσω τυποποιηµένων ηλεκτρονικών συναλλαγών. Το Χρηµατιστήριο αυτό µπορεί να χρησιµοποιεί software, κατάλληλα για Χρηµατιστήρια Ενέργειας, µε το ΧΑΑ να αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη του παρέχοντας τις υπηρεσίες που διαθέτει για credit lines, ή και ερχόµενο σε συνεργασία µε κάποιο υφιστάµενο ΡΧ για δηµιουργία θυγατρικής στην Αθήνα.
( ii)Αλλαγή του µοντέλου αγοράς µε ενσωµάτωση Εθελοντικής Αγοράς ∆ιµερών Συµβάσεων µε αυτο-Κατανοµή ( Self – Despatch), µε τον Τ SO να λειτουργεί την ωριαία Αγορά Εξισορρόπησης Ενέργειας ( Balancing Markets)σε πραγµατικό χρόνο, τον ∆ιαχωρισµό Αγορών Ενέργειας & Επικουρικών Υπηρεσιών, ενώ η Αγορά Επικουρικών Υπηρεσιών & Εξισορρόπησης θα αναδείξουν την πραγµατική αξία των ΥΗΣ ιδίως των αντλητικών.
( iii)Τον πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισµό του TSO από καθετοποιηµένες εµπορικές επιχειρήσεις που θα διαχειρίζεται Ωριαία Ενδο-ηµερήσια Αγορά (Intra-Day Market) µε Περίοδο Εκκαθάρισης (Programme Time Unit or Settlement Period) ενός τετάρτου/15 λεπ τών.
( iv)Το µοντέλο αυτό αγοράς γνωστό και ως Net Pool, είναι συµβατό µε τις περισσότερες Ευρωπαικές Αγορές και επιτυγχάνει ευκολότερα τη σύγκλιση µε το Target Model το οποίο εφαρµοζόµενο στην Ελλάδα πρέπει να διασφαλίζει την απρόσκοπτη εκτέλεση µακροχρόνιων διµερών συµβάσεων που αφορούν σε περισσότερες από µία χώρες.
Β. Ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ και Είσοδος στην Ανταγωνιστική Αγορά
Με τα διογκούµενα προβλήµατα που έχουν εµφανισθεί στην αγορά των ΑΠΕ των υψηλών feed- in tariffs και αδόκιµων και ακριβών τεχνολογιών, την αδυναµία έγκυρης πληρωµής από τον ΛΑΓΗΕ και τη δηµιουργία εµπορίας αδειών, η ριζική αναθεώρηση των οικονοµικών κινήτρων και τωνµηχανισµών στήριξης, αποτελεί άµεση προτεραιότητα. Η κατάσταση επιδεινώνεται όλο και περισσότερο µε την αδράνεια που παρατηρείται το τελευταίο διάστηµαµε δυσµενείς συνέπειες στην εξέλιξη του ηλεκτρικού τοµέα, στην οικονοµία και στους καταναλωτές.
Ως εκ τούτου απαιτείται άµεσα ριζική βελτίωση του θεσµικού πλαισίου και επανασχεδιασµός των υποστηρικτικών µηχανισµών µε στόχο να οδηγήσουν τις ΑΠΕ σύντοµα στην ανταγωνιστική αγορά, χρησιµοποιώντας την καλύτερη πρακτική στην ΕΕ και στις ΗΠΑ. Ήδη τεχνολογίες των ΑΠΕ για τις Ελληνικές συνθήκες είναι στο κατώφλι της ανταγωνιστικής αγοράς και η ΡΑΕ πρέπει να προετοιµάσει το ρυθµιστικό πλαίσιο και να χαράξει τα αναγκαία βήµατα για την είσοδο των ΑΠΕ στην ανταγωνιστική αγορά.
Υπάρχουν αξιόπιστα και δοκιµασµένα εργαλεία για την αγορά ώστε οι ΑΠΕ να παίξουν τον κρίσιµο ρόλο τους σε µακροπρόθεσµη βάση συµβάλλοντας σε έναν ανταγωνιστικό ηλεκτρικό τοµέα αντί της µεγάλης επιβάρυνσης που σήµερα προκαλούν στους καταναλωτές και την οικονοµία. Είναι µεγάλη ανάγκη να δηµιουργηθεί µια σταθερή αγορά µε διαφάνεια και προοπτικές στην ανάπτυξη των ΑΠΕ για την προσέλκυση των επενδυτών αντί της αβεβαιότητας που επικρατεί σήµερα. Απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι η συµµετοχή των ΑΠΕ µε ισότιµους όρους στην καθηµερινή αγορά.
Γ. Λιανική Αγορά
Η απελευθέρωση των ρυθµιζόµενων µέχρι σήµερα τιµολογίων της ∆ΕΗ έτσι ώστε να αντανακλούν το πραγµατικό κόστος αποτελεί άµεση προτεραιότητα και προϋπόθεση για τη λειτουργία µίας ανταγωνιστικής λιανικής αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να υπάρξει ένας εξορθολογισµός των παντός είδους επιπλέον χρεώσεων, πέραν της παραγωγής, όπως τις ΥΚΩ, χρεώσειςµεταφοράς, χρεώσεις διανοµής κλπ.
Αναφορικά µε τα Α∆Ι προτείνεται η κατάργηση των µεταβατικών µηχανισµών, µε τα Α∆Ι να αποτελούν µέρος του ανταγωνιστικού σκέλους, έτσι ώστε όσοι µετέχουν στην λιανική αγορά θα πρέπει να θεωρείται ότι στις προσφερόµενες τιµές έχουν συµπεριλάβει τα Α∆Ι και άρα κατ’ ουδένα τρόπο θα πρέπει να εµφανίζουν ξεχωριστές χρεώσεις για αυτά. Σε συνέχεια των θέσεων που διατυπώθηκαν στο Α.6, οι λιανέµποροι θα πρέπει να συµµετέχουν στο Χρηµατιστήριο Ενέργειας µε κάλυψη θέσεών τους σε καθηµερινή βάση.
Τέλος, µία γενική παρατήρηση είναι ότι στις προτάσεις της ΡΑΕ δεν γίνεται σοβαρή µνεία για τα ισχυρά αντικίνητρα που υπάρχουν και τα οποία εµποδίζουν σήµερα µεγάλους καταναλωτές, ιδιαίτερα βιοµηχανικούς(που λειτουργούν στην υψηλή τάση), να έχουν την επιλογή εναλλακτικού προµηθευτή. Στο νέο πλαίσιο της αγοράς που προτείνεται, θα πρέπει να υπάρξει σαφής πρόβλεψη για άρση των αντικινήτρων τα οποία µεταξύ άλλων περιλαµβάνουν υπέρογκες, µη ανταγωνιστικές χρεώσεις του συστήµατος(όπως τα ΥΚΩ, Α∆Ι, χρεώσεις µεταφοράς και Cost Recovery), έτσι που να καθιστούν των αγορά από εναλλακτικούς προµηθευτές (πέρα της ∆ΕΗ) απαγορευτικές.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου