ΑΟΖ και Κατάθεση Συντεταγμένων: Διπλωματία Λεπτών Ισορροπιών
Πάγια μέθοδος των Τούρκων για να αμφισβητούν την ελληνική υφαλοκρηπίδα είναι η ανακοίνωση διεξαγωγής σεισμικών ερευνών σε θαλάσσιες περιοχές που εξόφθαλμα ανήκουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Τον Απρίλιο του 2012 δημοσιεύτηκε στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως απόφαση που είχε λάβει λίγες εβδομάδες πριν το τουρκικό Υπουργικό Συμβούλιο, με την οποία όριζε και θαλάσσια οικόπεδα για έρευνες κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου. Ορισμένα απ' αυτά τα θαλάσσια οικόπεδα ανήκαν εξόφθαλμα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα (νοτιοανατολικά της Ρόδου και στην περιοχή του Καστελόριζου) και κάποια άλλα στην κυπριακή....
Για μια ακόμα φορά η Αθήνα βρέθηκε αντιμέτωπη με τουρκική πρόκληση. Το ίδιο σκηνικό είχε επαναληφθεί το 2008. Στις 13 και 14 Νοεμβρίου εκείνου του έτους οι Τούρκοι είχαν εκδώσει δύο αναγγελίες για διεξαγωγή σεισμικών ερευνών στη θαλάσσια περιοχή νοτίως του Καστελόριζου. Μετά από λίγο, ειδικό ναυλωμένο νορβηγικό σκάφος είχε μεταβεί στην περιοχή για έρευνες συνοδευόμενο από τουρκική φρεγάτα.
Η Αθήνα είχε τότε διαμαρτυρηθεί και ως απάντηση οι Νορβηγοί της είχαν ζητήσει να τους δώσει τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Πράγματι η Αθήνα τους έδωσε τις γεωγραφικές συντεταγμένες, αλλά με τη μορφή απορρήτου. Οι συντεταγμένες του ανατολικού ορίου στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν δοθεί και στους Αμερικανούς αλλά και στην Αίγυπτο και στη Λιβύη στο πλαίσιο των διμερών διαπραγματεύσεων για οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Η ανάγκη να εξουδετερωθούν οι προσπάθειες της Άγκυρας να δημιουργήσει τετελεσμένα λανθασμένα ταυτίζεται με την ανακήρυξη ΑΟΖ. Τέτοιου είδους προσπάθειες εξουδετερώνονται νομικά με την κατάθεση συντεταγμένων για τα όρια της υφαλοκρηπίδας. Με το νόμο 4001/2011, η Ελλάδα έχει δηλώσει ότι, όπου δεν υπάρχει συμφωνημένη οριοθέτηση, τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας προσδιορίζονται από την αρχή της μέσης γραμμής.
Για να ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή, η Ελλάδα πρέπει να καταθέσει γεωγραφικές συντεταγμένες στην αρμόδια διεύθυνση του ΟΗΕ. Το βήμα αυτό, ωστόσο, πρέπει να γίνει αφού προηγουμένως σταθμιστούν προσεκτικά οι πολιτικές και νομικές παράμετροι. Ενδεχομένως, είναι σκόπιμο σε πρώτη φάση η Ελλάδα να ανακοινώσει τις συντεταγμένες των ορίων της υφαλοκρηπίδας στο τόξο από τον Έβρο μέχρι και το Καστελόριζο, διευκρινίζοντας ότι αυτή η ανακοίνωση δεν ισοδυναμεί με μονομερή ιδιοποίηση θαλάσσιου χώρου, αλλά συνιστά δήλωση για το ποια θαλάσσια περιοχή θεωρεί η Ελλάδα ότι της ανήκει (με βάση την αρχή της μέσης γραμμής). Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε σεισμική έρευνα από άλλο κράτος εντός της θαλάσσιας αυτής περιοχής θεωρείται παράνομη. Εάν η Αθήνα καταθέσει συντεταγμένες είναι απίθανο ξένη εταιρεία να δεχτεί να πραγματοποιήσει σε τουλάχιστον αμφισβητούμενη υφαλοκρηπίδα σεισμικές έρευνες και πολύ περισσότερο γεωτρήσεις για λογαριασμό της Τουρκίας.
Θα ήταν διπλωματικά σκόπιμο, μάλιστα η Αθήνα να συνοδεύσει την κατάθεση συντεταγμένων με μια πολιτική δήλωση ότι ελπίζει πως οι πολύχρονες διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα για οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας (διερευνητικές επαφές) θα καταλήξουν σε συμφωνία και, εάν όχι, σε παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο, αφού προηγουμένως ρυθμιστεί το ζήτημα των χωρικών υδάτων.
Κυβερνητικοί και διπλωματικοί παράγοντες στην Αθήνα έχουν εκφράσει τη διαφωνία τους και με την ανακήρυξη ΑΟΖ και με την κατάθεση συντεταγμένων, επικαλούμενοι την τουρκική αντίδραση. Ο Νταβούτογλου έχει δηλώσει από το φθινόπωρο του 2012 ότι, εάν η Ελλάδα καταθέσει συντεταγμένες το ίδιο θα πράξει και η Τουρκία. Αυτό, όμως δεν δημιουργεί πρόσθετο πρόβλημα στην Αθήνα δεδομένου ότι η Άγκυρα έχει ήδη παραβιάσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα εμφανίζοντας τμήματά της σαν να ανήκουν στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Ούτε, βεβαίως η απειλή ότι οι Τούρκοι θα διακόψουν τις διερευνητικές επαφές μπορεί να είναι αποτρεπτικό επιχείρημα. Οι διερευνητικές επαφές είναι μια διαδικασία διμερών διαπραγματεύσεων και όχι ένα δώρο της Τουρκίας προς την Ελλάδα.
Επειδή, λοιπόν, ούτε κι αυτό συνιστά πραγματικό αποτρεπτικό παράγοντα, επιστρατεύτηκε από ορισμένους εγχώριους η απειλή θερμού επεισοδίου για να ενεργοποιηθεί το φοβικό σύνδρομο που για πολλά χρόνια επικαθορίζει την πολιτική της Αθήνας στα ελληνοτουρκικά. Ακόμα κι αν οι Τούρκοι στείλουν δικό τους ερευνητικό πλοίο, η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να παρασυρθεί σε στρατιωτικοποίηση της κρίσης.
Μια αμιγώς διπλωματική αντίδραση δεν αφήνει περιθώριο για θερμό επεισόδιο. Πολύ περισσότερο εάν η Αθήνα ενημερώσει τις δυτικές κυβερνήσεις για την ανάγκη κατάθεσης συντεταγμένων ως απάντηση στην προσπάθεια των Τούρκων να δημιουργήσουν τετελεσμένα που δεν έχουν έρεισμα στο Δίκαιο της θάλασσας.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου